LINEA

I.

LINEA

in Circo, apud Ovid. idem, quod apud Tertullian. Limes est, vide supra. Nempe olim in Circo spectabant in tabulatis stantes, quae furcis sustinebantur, Dion. Halic. l. 3. Primus Tarquinius καθέδρας ὑποςτέγους in circuitu Circi ponendas curavit, e quibus populus spectaret: quod opus contectorum subselliorum cum imperfectum reliquisset Priscus, Superbus absolvit postea; qui etiam foros in Circo faciendos curavit publica impensâ publicos et mansuros, cum prioris Imperio sibi quisque spectacula per ludosfaceret fortuito opere structa, Equites Patresque. Mansêre hi Fori spectaculorum, quae et Spectacula dicta, Graece θεωρεῖα, in Circo usque ad extrema Reip. tempora. Caesar deinde, per ambitum Circi, porticus aedificavit, a quo proin Circum Maximum exstructum fuisse testatur Plin. in his longo ac perpetuo ordine disposita sedilia fuêre, quae limites Circi Tertullian. lineas Ovid. appellârunt etc. Vide Salmas. ad Solin. p. 917. et seqq. ubi etiam pluscula habet de alba Linea Cassiod. At in Olympiacis Circensibus, βαλβὶς s. ὕσπληγξ linea erat in longum cavata, cui cursores insistebant, ut ex aequo limite prograderentur: ultra quam si qui vellent evagari et limitem praecipere, voce hac praeconis revocari solebant Βαλβίδ᾿ ἀπόδος, θὲς πόδα παρὰ, lineam yedde, ad lineam pedem pone. Unde illae apud Tertullian. loquutiones, Lineae insistere, ad lineam dimicare, intra lineas gradum colligere, et similes. Quo etiam referendum, quod Latini Auctores aliquando dicunt, propioribus aut longinquis lineis aliquid factum; ut apud Val. propioribus lineis, ut ita dicam, somnium certe eventu admotum est. Quae tamen metaph. non a lineis Circi, sed a stadio ducta est, in quo primae et propiores lineae, unde initium cursûs sumebatur, longinquae et ultimae dicebantur, quae cursum finiebant. Sic in prima linea est, qui aliquid incipit et longe ab ultima; quid initium cuiuslibet rei semper in parato et propinquo est, finis autem saepe longinquus: longis vero et longinquis lineis fieri dicebant, quae trehebantur et moram habebant, etc. Vide hanc in rem pluribus praefat. Salmas. ad solin. p. 922. l. c. et supra Extrema: uti de Linea divite, Mart. memoratâ, l. 8. Eipgr. 78. v. 7. cuius Epigraphe de Ludis Stellae ut et infra. In libris Linea versus dicitur Senec. de Benef. l. 6. c. 6. Zuomodo si quis scriptis nostris alios, superne imprimat versus, priores literas non tollit, sed abscondit. Vide voque Quintilian. l. 10. c. 2. ductus vero linearum, quae calamo formantur, sulcus, Aus. Ep. 7. v. 49.

Nec iam fissipedes per catlami vias

Grassetur Gnidiae sulcus arundmis.

Non tamen idem ubique versus, Gr. ςτίχος, quod linea. Unde Auctores, qui denumero versuum cuiusque libriloquuntur, eumque ad initum vel finem Codicum olim ascripsêrunt, non de lineis, sed de periodis vel earum colis ac commatis, intelligendos esse, docet pluribus Cl. Suicer. Thes. Eccl. in voce Στίχος, ubi inter alia, Si inςτιχομετρίᾳ, inquit, versus lineam significaret, Auctorum et Librariorum requireremus prudentiam ac iudicium: cum enim ad id inventa atque usurpatae fuerit, ut libri puri atque integri ad hominum manus pervenirent, neve liceret aliquid addere aut demere; cumque varia fuerint olim, ut et hodie, chartarumgenera, variaeque —— literarum formae, qui fieripotuit, ut ςτιχομετρία huic usui inserviret. Ad unius tantum codicis usum una ςτιχομετρία fuisset adhibenda; ad alterius vero varietatem altera fuisset recempsenda, et pro modo chartae ac characteris mutanda etc. Plura de Stichometria hac Vett. Vide apud Salmas. Proleg. ad Solin. nec non infra aliquid in voce Pagina, it. Punctae et Versus: De Linea vero Venatoria, in vocibus, Formido, item Versicolor linea.

II.

LINEA

vest is scara in Eccl. Rom. de qua vide in fra; in voce Rochetum. Alias in genere, vestis ex lino, in sacris Vett. multum usitata, et post laneas tandem communiter in vulgarem vestiendi usum recepta: id quod sero apud Rom. Factum. Unde Plin. cum vestium mentionem facit, eas, ubi de lanis agit, exsequitur corporumque tutelam pecori adscribit, et cum de lino agit, nullum lineae vesits usum agnovisse videtur, praecipue in viris: Namque ex Varrone scribit, in Serranorum fam. gentilitium fuisse faminas linea vesie non uti. Plaut. Maenechm. Act. 4. Sc. 5. 96. etiam, licet non semel istiusmodi vestimenta mulieribus adscribit, viris tamen numquam tribuit. Mart. quinetiam, qui omne vestimentorum genus tetigit, nihil de lineis s. linteis. Horat. subuculam l. 1. Ep. 1. v. 95. tritam tunicae pexae opponit, quod in linea veste esse non potest, quare etiam tunicae interiores ex lino olim non fuêre. Ovid. de vestis muliebris coloribus, de Arte Am. l. 3. v. 185. et seqq. lanae solum meminit:

Quot nova terra parit, flores cum vere tepente

Vitis agit gemmas pigraque fugit hiems.

Lana tot aut plures sucos bibit, elige certos,

Nam non conveniens omnibus unus erit.

Non igitur nisi sero lini usus in tunica interiore, quo tempore linea tunicae promiscue usurpatae, nec minima pars luxûs, additâ iis purpura atque. Lamprid. in Alex. Boni linteaminis appetitor fuit et quidem puri (i. e. sine auro et prupura) Loris item. Et quidem Lineae loratae, sub Aurel. Imp. nondum in usu, sed tunicae tantum. Flav. Vopisc. in Vita eius, Paragaudes vestes ipse primus militibus dedit ———— et quidem aliis monolores, allis dilores, trilores aliis, et usque ad pentelores, quales hodie lineae sunt, Postea vero lineas et interulas etiam multis loris variegârunt, et frequentius quidem quam tunicas, ita ut et quinquelores fierent: tales enim suo tempore lineas fuisse, scribit hîc Vopisc. Hinc idem in Bonoso, in brevi munerum, quae Hunilae Bonosi novae nuptae dantur, dilorium interularum meminit, non item tunicarum etc. Longe autem ante Aurel. tempora auro et purpurâ lineas intexi consuevisse, discimus ex Spartiano, apud quem queritur: Alex. Seu. quod aurum et purpura in lineas mitteretur. Si lineae idcirco sunt, ut nihil asperum habeant, quid opus est purpura. In lineas autem aurum mitti etiam dementiam iudicabat: quum ad asperitatem adderetur rigor. Unde illa distinctio, ut lineaepurae dicerentur, quibus nihil auri vel purpurae esset intertextum, uti vidimus. Idem Vopisc. in Aurel. infra, et lineas Afras et Aegyptias puras etc. Vide Salmas. ad l. c. ministri autem inprimis conviviorum, in tunica, et ferme linea, ministrare soliti sunt. At multum abest, ut cum quibusdam, Cynicis, mollitiem etiam in vestitu omnem aspernantibus, interulam sive subuculam lineam, quae Graecis ὀθόνῃ, et sidon aliter, dicitur, attribuamus. Has enim et vestes tenues, et mulierum proprias, fuisse, non Homerus solum restatur, sed et vett. docent Grammatici. Hinc et apud Hebraeos nullus aut rarus linearum usus, praecipue in Christo Domino et Apostolis fuit, qui nullam huiusmodi in cultu mollitiem agnovêrunt: nisi quod Sacerdotes, in Sacris, lineis vestibus usi sunt, ut infra dicemus, ubi de Vestibus Sacris. Quorum imitatione, earundem usus, in sacris Aegyptiis, frequens fuit: unde Liniger grex, et Linigera turba, apud poëtas, et lineus amictus Isiacorum, apud Suet. quia omnem vestitum a mortuis animalibus desumptum pro impuro habuêre etc. Vide et supra in voce Byssus. Sed et capita linteolis posterioribus temporibus texisse Rom. deprehendimus, quod tamquam mollitiem sapiens, sugillatur ab Hier. ad Pammach. Caput opertum lintea galeam recusat. Idem ad Marcellam, comatos linteatosque iuvenes improbat, qui viz. ementientes sequiorem sexum istiusmodi tegmina assumebat. Imo et lineis calceis ad munditiem iidem aliique usi, quos soccos udonesque dixeris. Unde udones linteos calceos Apuleius appellavit. Atheniensium inprimis Sacerdotes et Alexandrinorum eos adhibuêrunt, Phoenices quoque, ut Appian. Alex. docet. l. 5. bell. Civ. paulo post principium, et Herodian. ubi, insanum Antonini luxurn describens, interprete Politiano, ait: Praefecti exercitibus inductitunieas talares, linteis calceamentis utebantur, quemadmodum Vates in lis regionibus consuevêrunt, vide Balduin. de Calceo antiq. c. 14. ut et supra Impilia. ac infra in voce Phaecasia. Addam ex eod. c. 27. Pontificum quoque Rom. primorum calceamenta ex lino fuisse, ut scilicet. quod Gentilium Sacerdotes in profanis suis sacris usurpare solebant: quippe apud quos.

Scorta non ulli esset fas inferre sacello,

id tanquaem ab iniustis possessoribus vindicarent. Nec defuit ratio: lineus einim ille candor in pedibus maxime decere credebatur saecrorum Antistitem. Quod in lino etiam scriprum olim, dicemus infra in voce Linteilibri: plura vide in fra, in voce Linum. At Linea dives, apud Mart. l. 8. Epigr. 78. cuius Epigraphe de Ludis Stellae , v. 7.

Omnis habet sua donae dies, nec linea dives

Cessat, et in populum multa rapina cadit:

margaritarum linea est, cuius mentio frequens apud Iurisconsultos. Filum margaritarum alii dixêre, aliilinum; unde monolinum, dilinum, trilinum, i. e. linea margaritarum simplex. duplex, triplex s. triplici lineâ margaritae insertae, Salmas. adl. vide plura infra, in voce Peninim, it. Perforaculum.